راهکارهای نوآورانه و شخصی‌سازی‌شده برای سازمان‌ها مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات: چشم‌اندازی بر صنایع کوچک و متوسط (SMEs)
شرکت‌های کوچک و متوسط و یا Small and Midsize Enterprise (SME)ها، مشاغلی هستند که درآمدها، دارایی‌ها یا تعدادی کارمند را زیر یک آستانه مشخص نگه می‌دارند. هر کشوری تعریف خاص خود را از اینکه یک شرکت کوچک و متوسط را تشکیل می دهد، دارد. معیارهای اندازه معینی باید رعایت شود، و گاهی اوقات، صنعتی که شرکت در آن فعالیت می کند نیز در نظر گرفته می شود.
شرکت های کوچک و متوسط در ایالات متحده:
در ایالات متحده، اداره تجارت کوچک (SBA) یک کسب و کار کوچک را بر اساس ساختار مالکیت، تعداد کارکنان، درآمد و صنعت طبقه بندی می کند.
به عنوان مثال، در تولید، یک SME شرکتی است با 500 کارمند یا کمتر. در مقابل، مشاغلی که سنگ معدن مس و سنگ نیکل استخراج می کنند می توانند تا 1400 کارمند داشته باشند و همچنان به عنوان SME شناخته شوند. ایالات متحده به طور مشخص شرکت هایی با کمتر از 10 کارمند را به عنوان مشاغل خرد طبقه بندی می کند.
شرکت های کوچک و متوسط در کانادا
دولت کانادا آمار صنعت کانادا را صادر می کند که هر نوع کسب و کار را بر اساس تعداد کارمندان آن تعریف می کند.
1. کسب و کارهای خرد 1 تا 4 کارمند دارند.
2. کسب و کارهای کوچک 5 تا 99 کارمند دارند.
3. مشاغل متوسط 100 تا 499 کارمند دارند.
4. کسب و کارهای بزرگ بیش از 500 کارمند دارند.
در سال 2023، مشاغل با کمتر از 100 کارمند، 97.9٪ از کل مشاغل کارفرما در کانادا را تشکیل می دادند. کسب و کارهای کوچک و خرد 10.9 میلیون نفر را استخدام کرده اند که بیش از 62 درصد از کل نیروی کار شاغل است.
صنایع کوچک و متوسط (SMEs) ستون فقرات اقتصادهای جهانی محسوب می‌شوند و در بسیاری از کشورها تا 90 درصد از شرکت‌ها را شامل می‌شوند. با رشد سریع فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT)، این صنایع فرصتی بی‌سابقه برای تقویت بهره‌وری، رقابت‌پذیری، و نوآوری یافته‌اند. این مقاله، با استناد به تحقیقات مکنزی و دیگر مطالعات معتبر، به بررسی راهکارهای نوآورانه و شخصی‌سازی‌شده برای ارتقاء SMEs می‌پردازد و چارچوبی عملی برای بهره‌گیری از ICT ارائه می‌دهد.
تعداد شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) در اقتصاد تجاری غیرمالی اتحادیه اروپا در سال 2024، بر اساس کشورهای عضو
تحولات دیجیتال و رشد فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیاء (IoT)، و بلاکچین، صنایع کوچک و متوسط را وارد دوره‌ای از تغییرات بنیادی کرده است. با این حال، استفاده مؤثر از این فناوری‌ها نیازمند رویکردهای نوآورانه و متناسب با نیازهای خاص هر سازمان است.
مطالعات مکنزی نشان می‌دهد که SMEs با چالش‌هایی همچون کمبود منابع، تخصص، و فرهنگ دیجیتال روبرو هستند. از سوی دیگر، راهکارهای شخصی‌سازی‌شده و مبتنی بر ICT می‌تواند به این صنایع کمک کند تا ضمن غلبه بر موانع، رشد پایدار و رقابتی را تجربه کنند.
چارچوب پیشنهادی مکنزی برای تحول دیجیتال در SMEs
1-تحلیل وضعیت موجود و تعیین اهداف
SMEs باید ابتدا توانایی‌ها و محدودیت‌های خود را تحلیل کنند. مکنزی پیشنهاد می‌دهد که سازمان‌ها با استفاده از ابزارهای دیجیتالی مانند پلتفرم‌های تحلیل داده و داشبوردهای مدیریتی، وضعیت فعلی خود را ارزیابی کرده و اهداف مشخصی برای دیجیتال‌سازی تعیین کنند.
2- استفاده از فناوری‌های مقرون‌به‌صرفه و مقیاس‌پذیر
بر اساس تحقیقات، SMEs می‌توانند از فناوری‌های ابری (Cloud Computing) برای کاهش هزینه‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری بهره‌مند شوند. این فناوری‌ها امکان دسترسی به منابع پردازشی و ذخیره‌سازی را بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین فراهم می‌کنند.
3- مدیریت زنجیره تأمین دیجیتال
استفاده از ابزارهای مدیریت زنجیره تأمین مبتنی بر ICT، مانند سیستم‌های ERP و IoT، می‌تواند شفافیت و کارایی زنجیره تأمین را افزایش دهد. این امر به ویژه در صنایع تولیدی و توزیع اهمیت دارد.
4- شخصی‌سازی تجربه مشتری
مطالعات نشان می‌دهد که SMEs می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، تجربه مشتری را شخصی‌سازی کرده و وفاداری مشتریان را افزایش دهند. پلتفرم‌های CRM (مدیریت ارتباط با مشتری) که با AI یکپارچه شده‌اند، ابزارهایی حیاتی در این زمینه محسوب می‌شوند.
5- ایجاد فرهنگ دیجیتال و آموزش کارکنان
تحولات فناوری تنها با پذیرش فرهنگی و آموزش کارکنان می‌تواند به موفقیت دست یابد. SMEs باید برنامه‌های آموزشی هدفمند برای توسعه مهارت‌های دیجیتال کارکنان خود طراحی و اجرا کنند.
نوآوری‌های کلیدی برای SMEs مبتنی بر ICT
الف) هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
ب) اینترنت اشیاء (IoT)
ج) بلاکچین
د) اتوماسیون فرآیندهای روباتیک (RPA)
چالش‌ها و راهکارهای مقابله
1. کمبود منابع مالی
2. مقاومت در برابر تغییر
3. کمبود تخصص فنی
مزایای مورد انتظار
1. افزایش بهره‌وری: استفاده از ابزارهای دیجیتالی باعث بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش هزینه‌ها می‌شود.
2. افزایش درآمد: با تحلیل داده‌ها و بهبود تجربه مشتری، SMEs می‌توانند سهم بازار خود را افزایش دهند.
3. بهبود رقابت‌پذیری: دسترسی به فناوری‌های نوین به SMEs اجازه می‌دهد در برابر شرکت‌های بزرگ‌تر رقابت کنند.
تحقیقات مکنزی تأکید می‌کند که استفاده مؤثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای SMEs، مستلزم رویکردی استراتژیک و شخصی‌سازی‌شده است. سازمان‌ها باید با تمرکز بر نیازهای خاص خود، از فناوری‌های مقیاس‌پذیر و نوآورانه بهره گیرند و از طریق آموزش کارکنان و ایجاد فرهنگ دیجیتال، تحولی پایدار و اثربخش را رقم بزنند.
پیشنهادات دارمان برای توسعه صنایع کوچک و متوسط مناطق آزاد
در صورتی که سه دسته بندی اصلی برای راصنایع کوچک و متوسط به شرح زیر داشته باشیم:
1- کسب وکارهای خرد، تعداد نیروی کار کمتر از 10 نفر:
(مشاغل متمرکز کوچک محلی_ مشاغل خرد غیر رسمی)
2- کسب وکارهای کوچک نیز بین 10 تا 50 نفر:
(استارتاپ‌های نوآورنوپا – استارتاپ‌های موفق)
3- کسب وکارهای متوسط بین 50 تا 300 نفر
(شرکت های متوسط در حال رشد - شرکت های متوسط راکد)
پیشنهادات دارمان برای توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری این صنایع به شرح زیر خواهد بود:
سبد محصول مخاطب گروه اول ، کسب و کارهای خرد:
1- سبد محصول اول: درگاه پرداخت؛ مدیریت حساب صاحب کسب و کار، فروشگاه اینترنتی پادمارت، پلتفرم مدیریت فروش بلیت ؛ خدمات ابری، فروشگاه ساز
2- سبد محصول دوم: اینترنت، دستگاه POS، سرویس لجستیک، صندوق فروشگاهی
سبد محصول مخاطب گروه دوم ، استارتاپ:
1- سبد محصول اول: خدمات ابری، مدیریت مالی کسب و کار با سرویس‌های پاد، پادیوم و درگاه پرداخت
2- سبد محصول دوم: اینترنت زیتل
3- سرمایه گذاری استارتآپی توسط شناسا و سکو
سبد محصول مخاطب گروه سوم ، صنایع:
1- سبد محصول اول: مشاوره تحول دیجیتال، درگاه پرداخت، ،ERP، خدمات ابری؛ فروشگاه ساز
2- سبد محصول دوم: تجهیزات Access Control، دوربین نظارتی، اینترنت، خدمات پشتیبانی
3- سرمایه گذاری PE، تامین مالی جمعی سرویع (اینوستوران)
منابع
1. McKinsey & Company Reports - The Digital SME Landscape: Challenges and Opportunities.
2. OECD Reports - Enhancing the Competitiveness of SMEs through Digital Transformation.
3. World Economic Forum - Technology Adoption in SMEs: The Pathway to Resilience.
